8 Mayıs 2012 Salı

Coğrafi Bilgi Sistemleri İle İlgili Yanlış Bilinenler

Daha önce http://www.mutlualkan.com.tr adresinden paylaşmaya çalıştığım bilgi ve tecrübelerimi artık bu sayfadan paylaşmaya çalışacağım. Buradaki ilk paylaşımımı da uzun zamandır emek sarfettiğim, bilgi ve tecrübe edindiğim Coğrafi Bilgi Sistemlerinin anlaşılmasına yönelik tespitlerimi içeren bir yazı yapmak istedim. Bu yazıyı daha önce ilk blog sayfamda 12 Aralık 2010 tarihinde yayınlamıştım. Ve işte o yazı:

### Geçen hafta içerisinde yürütmekte olduğum çalışmalarım mevcut durumuna ve geleceğine ilişkin bir rapor yazdım. Uzun süredir (5 yıl kadar) Coğrafi Bilgi Sistemleri çalışmaları yaptığım kurumun, Coğrafi Bilgi Sistemlerine yönelik ihtiyaçlarını ve yaklaşımını belirleyebilmek için teknik personeller arasında bir anket yayınladık. Ve bu ankete gelen cevaplarını yorumladığım söz konusu raporu yazarken yıllardır her duyduğumda tüylerimi diken diken eden Coğrafi Bilgi Sistemleri ile ilgili yanlış bilinenleri de düzeltmek istedim. Ayrıca bu yanlışlar hakkındaki düşüncelerimi ve bu konulardaki bence doğru olan hususları da bu blogtan paylaşmak istedim.
Diğer ülkeleri bilemem (henüz yurt dışına çıkmak nasip olmadı) ama bizim ülkemizdeki kurumların çoğunda Coğrafi Bilgi Sistemlerinin yanlış anlaşıldığını düşünüyorum. En basitinden  bir kurum tarafından Coğrafi Bilgi Sistemleri yapmak (işte yanlışların başlangıç noktası) istendiğinde ilk iş diğer kurum/birimlerden veriler toplanmaya başlanıyor. Birincisi Coğrafi Bilgi Sistemleri bence yapılacak veya yapılması gereken bir ŞEY değildir. İkincisi, kurumdaki Coğrafi Bilgi Sistemleri Merkezi veya ekibinin kurumdaki tüm diğer birimlerin kullanmakta oldukları verileri toplamaya çalışmasıdır ki aslında bu da birinci sorundan kaynaklanıyor.
Coğrafi Bilgi Sistemlerini yapılacak veya yapılması gereken bir şey olarak görmeye başladığımızda Coğrafi Bilgi Sistemleri’ni bir AMAÇ ve sayısal haritaları (çok yüzeysel ve muğlak bir ifade) da SALT ÜRÜN olarak algılamış oluyoruz. Oysa ki Coğrafi Bilgi Sistemlerini bir AMAÇ olarak algılamak, değerlendirmek, benimsemek kurumun zaman, insan gücü ve mali israfına neden olur.  Çünkü her kurumun işleri, görevleri, sorumlulukları ve dolayısı ile tüm amaçları yasal mevzuatlar ile tanımlanmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri bu amaçlara ulaşmada sadece bir araç olabilir. CBS, genel kullanım amacı ile kurumun demirbaşlarından farklı görülmemelidir. Kullanım şekli itibari ile farklılığı zaten aşikârdır.
Coğrafi Bilgi Sistemleri, kullanım şekli bakımından
- Zaman,
- Konum,
- Kullanıldığı birim,
- Kullanan kişilerin mesleki disiplini,
- Hizmet ettiği işin gerektirdiği fonksiyonlar ve
- İçeriğinde kullanılması gerekli görülen veri(ler)
konularına göre değişkenlik göstermektedir. Bu noktadan hareket ile kurumun, CBS arac(lar)ına bir defa sahip olmakla yetinmemesi gerektiği anlaşılmalıdır.
Coğrafi Bilgi Sistemleri’nin bir amaç, harita ve bilgilerin de salt ürün olarak değerlendirildiği yaklaşımın yanlış olduğunu belirtmiştik. Bu yaklaşımın zaman, insan gücü ve mali israfa neden olmasının yanı sıra elde edilen sonuçların beraberinde birbirine bağlı asılsız (gerçekte var olmayan) sorunları doğurduğu düşünülüyor. Çünkü bu yaklaşımın amacı Coğrafi Bilgi Sistemlerini oluşturmak ve onu güncel tutmak haline geliyor. Coğrafi Bilgi Sistemleri AMACI, bir süre sonra onu güncel tutma amacına dönüşüyor ve CBS’nin en büyük sorununun güncelleme konusu olduğuna ilişkin komik bir sonuca ulaşılıyor. Fakat CBS’yi bir araç, harita ve bilgileri de malzeme olarak düşünmeye başladığımızda (hep birlikte) durum çok daha farklı olacaktır. Şöyle ki: CBS bir araç olması itibari ile kişiler tarafından kullanılmaya başlandığında buna bağlı olarak harita ve bilgiler de zaman içerisinde doğal olarak değişime uğrayacaktır. Bu değişim, hayal ürünü değişimler değil de gerçek hayattaki varlıklara ilişkin değişimler olacağı için doğrudan harita ve verilerin güncelliği sağlanmış olacaktır. Kişiler, asli işlerini verimli bir şekilde yapamıyor (CBS eksikliğinden dolayı) iken harita ve bilgilerin güncellenmesi gibi angarya bir işle mesaileri israf edilmemiş olacaktır. Dolayısı ile ortada komik bir güncelleme sorunu düşüncesi de kalmayacaktır.
Şimdilik bu kadar bir daha ki yazımızda inşallah kurumlardaki Coğrafi Bilgi Sistemleri Ekibinin nasıl yapılandırılması gerektiğine dair düşüncelerimizi paylaşacağız. ###

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder